สาเหตุของการกัดเงาทองเหลืองด้วยกรดทำไมถึงเกิดคราบแดง
คราบสีแดงหรือสีชมพูที่เหลืออยู่บนผิวทองเหลืองหลังจากทำความสะอาดด้วยกำมะถัน (มักจะเป็นการจุ่มในกรดกำมะถันเพื่อทำความสะอาดหรือกัดเงา) มีสาเหตุหลักมาจากปรากฏการณ์ทางเคมีที่เรียกว่า "การกัดกร่อนแบบสูญเสียสังกะสี" (Dezincification) หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า "คราบทองแดง"
🔬 สาเหตุหลัก: การสูญเสียสังกะสี (Dezincification) ทองเหลืองเป็นโลหะผสมระหว่าง ทองแดง (Copper) และ สังกะสี (Zinc) ซึ่งคราบแดงที่เห็นก็คือ ทองแดงบริสุทธิ์ ที่หลงเหลืออยู่บนผิวชิ้นงาน สาเหตุการเกิดคราบแดง
1.ทองเหลืองถูกกัดกร่อน: เมื่อชิ้นงานทองเหลืองสัมผัสกับสารละลายที่เป็นกรดเข้มข้น (เช่น กรดกำมะถัน หรือกรดอื่น ๆ ที่ใช้ล้าง/กัดเงา) ทั้งทองแดงและสังกะสีจะถูกละลายออกจากผิวโลหะ
2.สังกะสีละลายออกไปมากกว่า: ธาตุสังกะสี (Zinc - Zn) มีความว่องไวต่อปฏิกิริยาเคมีมากกว่าทองแดง (Copper - Cu) ในสภาวะที่เป็นกรด ดังนั้นสังกะสีจึงถูกละลายออกไปในสารละลายได้ง่ายและเร็วกว่า
3.ทองแดงกลับมาเกาะ: หลังจากสังกะสีส่วนใหญ่ถูกกำจัดออกไปแล้ว ทองแดง ซึ่งเป็นส่วนประกอบหลักอีกตัวหนึ่งของทองเหลือง และมีความทนทานต่อกรดมากกว่า จะถูกขับกลับมาเกาะรวมตัวกันที่ผิวของชิ้นงานอีกครั้งในรูปของ ทองแดงบริสุทธิ์
4.เหลือเป็นคราบแดง/ชมพู: ชั้นของทองแดงบริสุทธิ์ที่เกาะกลับมานี้จะมีลักษณะเป็นสีแดงหรือสีชมพู ทำให้เห็นเป็นคราบตามที่คุณสังเกตเห็น
การแก้ไข
LASER B น้ำยากัดหรือจุ่มเงาทองเหลือง เป็นสารเข้มข้นของเหลวที่มีความเป็นกรด ออกแบบมาเพื่อทำงานสามขั้นตอนในการกำจัดฟิล์มออกไซด์ที่เกิดจากการกัดทองเหลือง และการกำจัดคราบแดงที่บางครั้งพบในทองเหลืองหลังจากการจุ่มด้วยกรดซัลฟิวริก ช่วยให้ได้ผิวเงางามสวยและทนทานกว่าวิธีจุ่มด้วยกรดซัลฟิวริกทั่วไป
คุณสมบัติพิเศษของน้ำยา Laser B
1) ไม่มีควันพิษ เพราะไม่มีกรดไนตริก (HNO₃)
2) ความเงาคงทนต่อสภาพปกติ ไม่ต้องใช้กรดโครมิก/โซเดียมไซยาไนด์ช่วย
3) หลังจุ่มสามารถนำไปชุบขั้นต่อไปได้ โดยไม่ต้องทำความสะอาดผิวซ้ำ
4) ใช้ได้กับทองเหลืองทุกเกรด ทั้งที่ซิงค์สูงหรือมีตะกั่วผสม
5) ใช้ได้ทั้งถังจุ่ม (Rack) และถังกลิ้ง (Barrel)
6) ไม่ต้องตามด้วยกรดโครมิก/โซเดียมไซยาไนด์เหมือนสูตรกรดไนตริก
7) เสื่อมสภาพแล้วไม่เป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อม (ทิ้งตามข้อกำหนดท้องถิ่น)
อัตราการใช้
น้ำยา Laser B — 350 ซีซี/ลิตร
น้ำกลั่น — 650 ซีซี/ลิตร
การดูแลรักษาน้ำยา
เก็บในที่เย็นและอากาศถ่ายเท ระหว่างทำงานควรตรวจค่า pH < 2.0 หากสูงกว่าให้ปรับด้วยกรดกำมะถันอย่างระมัดระวัง
ขั้นตอนการทำงาน
1) ต้มล้างไขมันด้วย ยาล้างไขมัน B1 — 60 กรัม/ลิตร (กรณีมีคราบมันมาก)
2) ล้างน้ำสะอาด
3) จุ่ม Desmut 1–2 นาที
4) จุ่ม Laser B 1–3 นาที หรือจนผิวเป็นสีน้ำตาลเข้ม (โกโก้)
5) ล้างน้ำสะอาด
6) จุ่มกรดกำมะถัน 3% 5–30 วินาที จนสีน้ำตาลหลุด
7) ล้างน้ำสะอาด
8) ทองเหลืองที่ซิงค์/ตะกั่วสูง: จุ่มกรดฟอสฟอริก 30% 1–2 นาที
9) ล้างน้ำสะอาด
10) จุ่มน้ำยากันหมองทองเหลือง/ทองแดง 1 ซีซี/ลิตร 30 วินาที
11) อบแห้ง หรือชุบขั้นต่อไป
สำหรับทองเหลืองหล่อ
1) ต้มล้างไขมันด้วย B1 — 60 กรัม/ลิตร
2) ล้างน้ำสะอาด
3) จุ่ม Desmut 1–2 นาที
4) จุ่ม Laser B (350 ซีซี/ลิตร) 1–3 นาที หรือจนผิวเป็นสีน้ำตาลเข้ม
5) ล้างน้ำสะอาด
6) จุ่มกรดกำมะถัน 10% 15–30 วินาที
7) ล้างน้ำสะอาด
8) จุ่มกรดโครมิก/โซเดียมไบโครเมต 5–10% (50–100 กรัม/ลิตร)
9) ล้างน้ำสะอาด
10) จุ่มน้ำกลั่นเพื่อล้างคลอรีนจากน้ำล้าง
11) อบแห้ง หรือชุบขั้นต่อไป
หมายเหตุ
น้ำที่ใช้ผสมควรเป็นน้ำกลั่น/น้ำกรอง เพื่อผลลัพธ์คงที่