Salt Spray คืออะไร เช็คลิสต์ก่อนทดสอบ วัสดุ/ผิวที่ควรรู้ก่อนเข้า Salt Spray

Salt Spray คืออะไร?

Salt Spray Test คืออะไรและหลักการทำงาน 🌫️ Salt Spray Test หรือ Salt Fog Test เป็นวิธีการทดสอบแบบเร่ง (Accelerated Corrosion Test) ที่ถูกออกแบบมาเพื่อ ประเมินความต้านทานการกัดกร่อน ของวัสดุและผิวเคลือบต่าง ๆ โดยการจำลองสภาวะแวดล้อมที่เป็น "หมอกเกลือ" ภายในห้องทดสอบที่ควบคุมสภาวะอย่างเข้มงวดหลักการคือ ชิ้นงานทดสอบจะถูกนำไปวางไว้ในห้องทดสอบ (Salt Spray Chamber) และมีการพ่นละอองสารละลายโซเดียมคลอไรด์ 5% (หรือตามมาตรฐาน) ให้เป็นหมอกละเอียดคลุ้งอย่างต่อเนื่อง ณ อุณหภูมิและความชื้นที่กำหนด สภาวะที่ถูกเร่งนี้จะกระตุ้นและเร่งปฏิกิริยาการเกิดสนิมและการกัดกร่อนบนผิวของชิ้นงานทดสอบ

เกณฑ์การวัดและผลลัพธ์ของการกัดกร่อน การวัดผลลัพธ์จากการทดสอบ Salt Spray จะถูกบันทึกเป็น ระยะเวลาที่ใช้จนกระทั่งเกิดความเสียหาย ตามเกณฑ์มาตรฐานที่กำหนด โดยมีสิ่งที่ต้องสังเกตหลัก ๆ คือ สนิมแดง (Red Rust) ซึ่งบ่งชี้ถึงการกัดกร่อนของโลหะพื้นผิว เช่น เหล็ก และ สนิมขาว (White Rust) ซึ่งเป็นสัญญาณแรกของการเสื่อมสภาพของผิวเคลือบสังกะสี (Zinc Plating) นอกจากนี้ยังรวมถึงเวลาที่เกิดความเสียหายทางกายภาพอื่น ๆ เช่น การพอง (Blistering) หรือการลอก (Peeling) ของชั้นเคลือบ

จุดแข็งในการควบคุมคุณภาพเชิงกระบวนการ (PQC) จุดแข็งหลักของ Salt Spray Test คือความสามารถในการเป็นเครื่องมือควบคุมคุณภาพที่มีประสิทธิภาพสูง เนื่องจากเป็นการทดสอบในสภาวะควบคุมอย่างเข้มงวด จึงทำให้ผลการทดสอบมีความ ทำซ้ำได้สูง (High Repeatability) และมีความสม่ำเสมอ เป็นเครื่องมือที่ยอดเยี่ยมในการ ควบคุมคุณภาพเชิงกระบวนการ (PQC) เพื่อเปรียบเทียบคุณภาพของ Lot การผลิตที่แตกต่างกัน หรือประเมินประสิทธิภาพของระบบเคลือบผิวใหม่ในขั้นตอนการวิจัยและพัฒนา

แม้ว่าจะเป็นการทดสอบที่มีประโยชน์ แต่ Salt Spray Test ก็มีข้อจำกัดที่สำคัญคือ ไม่สามารถทำนายอายุการใช้งานจริง (Service Life) ได้โดยตรง เนื่องจากเป็นการเร่งปฏิกิริยาในสภาวะจำลอง ซึ่งอาจไม่ตรงกับกลไกการกัดกร่อนที่เกิดขึ้นจริงในสภาพแวดล้อมธรรมชาติ สภาวะจริงอาจมีปัจจัยอื่น ๆ เช่น วงจรการเปียก/แห้ง, รังสี UV, หรือมลภาวะที่แตกต่างกันเข้ามาเกี่ยวข้อง ดังนั้น การทดสอบนี้จึงมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อ การเปรียบเทียบ (Comparative Test) ความทนทานระหว่างระบบเคลือบผิวต่าง ๆ เท่านั้น

มาตรฐาน & ประเภทการทดสอบ

การทดสอบแบ่งหลัก ๆ เป็น NSS (Neutral), AASS (Acetic), และ CASS (Copper-Accelerated) โดยสเปคและเกณฑ์ให้ยึดตามมาตรฐาน/สัญญากับลูกค้า

**หมายเหตุ**: ค่าด้านบนเป็นแนวโน้มโดยรวม ใช้เพื่อทำความเข้าใจภาพรวม ค่าจริงให้ยึดตามมาตรฐานที่อ้างอิง (เช่น ASTM/ISO/สเปคผู้ผลิต) และเอกสารสัญญา

เช็กลิสต์ก่อนทดสอบ

เตรียมให้ครบ ลดความเสี่ยงผลลวง และช่วยให้อ่านผลได้แม่นยำ

วัสดุ/ผิว: ต้องรู้ก่อนเข้า Salt Spray

วัสดุต่างชนิดตอบสนองต่างกัน ควรเลือกประเภทการทดสอบและเกณฑ์ให้เหมาะกับระบบผิว

การอ่านผล & เกณฑ์ประเมิน

กำหนดเกณฑ์ล่วงหน้า: จุดเริ่ม white rust/red rust, พื้นที่เป็น %, ความลึก/ขนาด, ระยะเวลา

ข้อจำกัด/กับดักของ Salt Spray

• ไม่ใช่ตัวทำนายอายุการใช้งานจริง แต่ดีมากสำหรับควบคุมคุณภาพเชิงเปรียบเทียบ
• การวางชิ้นงานผิด ทำให้เกิดน้ำขัง/หยดซ้ำจุดเดิม → ผลเพี้ยน
• เกณฑ์ไม่ชัด ระหว่าง white rust กับ red rust ทำให้สรุปผิด
• องค์ประกอบสารละลาย/พารามิเตอร์หลุด ทำให้เทียบรอบทดสอบไม่ได้

การวางแผนทดสอบ & รายงานที่อ่านง่าย

• กำหนดชนิดการทดสอบ/มาตรฐานอ้างอิง/ชั่วโมงเป้าหมาย/เกณฑ์ pass‑fail
• บันทึกพารามิเตอร์: ความเข้มข้นเกลือ, pH, อุณหภูมิ, อัตราสะสมหมอก, มุมชิ้นงาน
• แนบรูปถ่ายช่วงเวลาหลัก ๆ และแผนที่ตำแหน่งเกิดความเสียหาย
• สรุปผลเป็นตาราง: เวลาเริ่ม white/red rust, % พื้นที่, ข้อสังเกต

สรุป

Salt Spray เป็นเครื่องมือควบคุมคุณภาพที่ทรงพลัง หากตั้งพารามิเตอร์ถูกต้อง เลือกชนิดการทดสอบให้เหมาะกับระบบผิว และกำหนดเกณฑ์การประเมินไว้ล่วงหน้า

เข้าใจข้อจำกัดของวิธีนี้ และใช้ควบคู่กับการทดสอบแบบ cyclic/สนามจริง จะช่วยให้ตัดสินใจด้านวัสดุและกระบวนการได้แม่นยำกว่า

ลิงก์/คู่มือที่เกี่ยวข้อง

• สารซีล/พาสซีฟ/ทรีตผิวป้องกัน
• บทความ/คู่มืออื่น ๆ
• คู่มือเลือกสารกันหมอง (อ้างโครง/สไตล์)
• คู่มือ Salt Spray และการอ่านผล