RoadmapSetup
ตั้งไลน์ชุบซิงค์ → โครเมต → ซีล/ท็อปโค้ท
โฟลว์ตั้งต้น: ทำความสะอาด → กัด/Activation → ชุบ Zn → โครเมต Cr³⁺ → ซีล/ท็อปโค้ท → อบแห้ง/คิวร์
อ่านต่อ →ภาพรวม & Roadmap
เลือกระบบให้ตรงงาน: Acid Zinc เงาดี/เร็ว เหมาะชิ้นงานหนาแน่น; Alkaline Zinc (Non-cyanide) โครงสร้างละเอียด ครอบคลุม Low CD ดี เหมาะรู/มุมซ่อน
แนวคิดหลัก: “ตั้งค่าให้เสถียร → ล้างดี → คุมการไหล/หยด → โครเมตในหน้าต่าง → ซีลบางแต่ได้ผล”
สูตรตั้งต้นที่แนะนำ (ยึดสเปกผู้ผลิตเป็นหลัก)
สำหรับไลน์ทั่วไป ใช้เป็น “จุดเริ่ม” แล้วจูนด้วย Hull Cell/ชิ้นงานจริง
| ชนิดบ่อ | องค์ประกอบหลัก | pH | อุณหภูมิ | ความหนาแน่นกระแส (A/dm²) | หมายเหตุ |
|---|---|---|---|---|---|
| Acid Zinc (Cl⁻) | Zn²⁺ ~8–12 g/L; Cl⁻ รวม ~110–140 g/L; บอริก ~25–40 g/L; เฮลเปอร์/ไบรท์เทนเนอร์ตามสเปก | ~5.0–5.5 | 20–35°C | 1.0–6.0 | เงาดี เร็ว; เหมาะงานหนาแน่น/ชิ้นราบ; แต่อาจครอบคลุม Low CD น้อยกว่า |
| Alkaline Zinc (Non-cyanide) | Zn²⁺ ~8–12 g/L (เป็นซิงเคต); NaOH ~120–160 g/L; ไบรท์เทนเนอร์/แคร์ริเออร์ตามสเปก | ~12.5–13.5 | 20–35°C | 0.5–4.0 | ครอบคลุม Low CD ดี เหมาะรู/เกลียว/ซอก; ต้องคุมคาร์บอเนต/โลหะปน |
ทิป: หาค่า “sweet spot” ด้วย Hull Cell 1–2 แผ่นต่อกะ ปรับเฉพาะตัวแปรที่กระทบผลจริง (pH/Cl⁻/NaOH/ไบรท์เทนเนอร์)
การเตรียมผิวก่อนชุบ
- ดีเกรส/อัลคาไลน์คลีน + อัลตร้าโซนิก (ถ้ามีน้ำมันหนัก)
- เอซิดพิคเคิล (HCl/H₂SO₄) ตามวัสดุ → แอคทิเวต ให้ผิวแอคทีฟ
- ล้าง DI แบบ Counter-flow 2–3 ขั้น ลดลากกรด/เกลือเข้าบ่อชุบ
- ใช้แผ่นเทียบ “Water-break-free” เป็น Gate ก่อนเข้าบ่อ
หน้าต่างกระบวนการ & Current-density map
| ตัวแปร | แนวโน้ม/ผลกระทบ | คุมอย่างไร |
|---|---|---|
| Cl⁻ (Acid) / NaOH (Alkaline) | ต่ำไป → เงาหาย/ยึดเกาะลด; สูงไป → รอยไหล/เบิร์นง่าย | ไตเตรตทุกกะ; รีเฟรชเป็น % ของปริมาณผลิต |
| ไบรท์เทนเนอร์/แคร์ริเออร์ | ขาด → ด้าน/สกปรก; เกิน → ม่วง/เปราะ/คราบ | Hull Cell + ตารางเติมตาม Ah (แอมป์-ชั่วโมง) |
| อุณหภูมิ | สูง → เร็ว/เงา แต่เสี่ยงฟอง/เบิร์น; ต่ำ → เงาน้อย | คุมแกว่ง ±1–2°C |
| การกวน/อากาศ | ช่วยกระจายเงา/ลดพิตติ้ง แต่แรงเกินเกิดปองอากาศ | ตั้งพอให้แผ่นทดสอบไม่มีรูเข็ม |
| แอโนด/ถุงกรอง | แอโนดพาสสีฟ้า → ป้อน Zn ไม่พอ/เงาหาย | ทำความสะอาด/เปลี่ยนถุง; คุมพื้นที่ A/C ~1:1 |
CD Map: ใช้ Hull Cell อ่านช่วง Low/Mid/High CD ให้ได้ “พื้นที่เงาพอ” ตรงกับรูปทรงชิ้นงานจริง
การจัดวาง: รางแขวน (Rack) / ถังหมุน (Barrel)
- Rack: ระยะเข็ม/คลิปสัมผัสน้อยแต่มั่นคง มุมรับกระแสดี ลดเงาไม่สม่ำเสมอ
- Barrel: ความเร็วหมุนพอให้กระแสเข้าถึงทั้งชิ้น ไม่บดจนเกิดรอย
- จัดตำแหน่งให้ “หยดสุดท้าย” ไหลออก ไม่ค้างในรู/ร่อง
การดูแลบ่อ & แผนคุมคุณภาพ
- กรอง 5–10 µm ต่อเนื่อง; ดูดตะกอนก้นบ่อรายสัปดาห์
- คุมเหล็ก/ทองแดงปนเปื้อน: ดัมมี่ที่ Low CD + คาร์บอนทรีตเมื่อเงาหาย/หม่น
- Alkaline: ตรวจกำจัด คาร์บอเนต (ทำความเย็น/ถ่ายบางส่วน)
- บันทึก pH/Cl⁻/NaOH/Zn/Temp/ไบรท์เทนเนอร์ ทุกกะ + แนวโน้ม
- ชุบจริง: วัดความหนา (XRF) จุด Low–High; ทดสอบ Salt Spray ตามสเปก
SOP ย่อ: (1) ตัวแปรบ่อ (2) Hull Cell (3) ความหนา/สม่ำเสมอ (4) โครเมต + ซีล (5) Salt Spray
ตารางปัญหาพบบ่อย (ชุบซิงค์)
| อาการ | สาเหตุราก | แนวทางแก้ |
|---|---|---|
| เบิร์น/คราบขาวบริเวณมุม | CD สูงเกิน; ไบรท์เทนเนอร์/คลอไรด์/NaOH ไม่สมดุล; การกวนไม่พอ | ลด CD/เพิ่มกวน ปรับ Cl⁻/NaOH ตามสเปก เติมไบรท์เทนเนอร์ |
| พิตติ้ง/รูเข็ม | อากาศ/น้ำมัน/ซิลิโคนปน; กวนแรงเกิน; ผิวไม่แอคทีฟ | คาร์บอนทรีต/โคอเลส ทำความสะอาดดีขึ้น ลดแรงกวน/ดีบับเบิล |
| ด้าน/เงาไม่มา | ไบรท์เทนเนอร์ขาด; อุณหภูมิต่ำ; Zn²⁺ ต่ำ; แอโนดพาสสีฟ้า | เติมไบรท์ฯ เพิ่มอุณหภูมิ ปรับ Zn²⁺ ทำความสะอาดแอโนด/ถุง |
| ยึดเกาะไม่ดี/ลอกหลังโครเมต | เตรียมผิวไม่ดี ลากสาร/เกลือเข้าบ่อ โครเมตเกินเวลา | รีเซ็ต Pretreat ล้าง DI เพิ่ม คุมเวลา/พารามิเตอร์โครเมต |
| สีโครเมตเพี้ยน/ไม่สม่ำเสมอ | pH/อุณหภูมิ/เวลาโครเมตแกว่ง ซีล/อบไม่ถึง | อ้างอิงคู่มือคุมโทน/ซีล ปรับให้กลับในหน้าต่าง |
| คราบเกลือหลัง Salt Spray เร็ว | ความหนาซิงค์ต่ำ/ไม่สม่ำเสมอ ซีล/ท็อปโค้ทไม่พอ | เพิ่มความหนา ปรับโครเมต/ซีล และรีเทสต์ |