ภาพรวมกระบวนการ
การรมดำ หรือการจุ่มดำเย็นบนโลหะ (Cold Blackening/Bluing) คือกระบวนการทางเคมีที่ทำให้ผิวโลหะมีสีดำหรือดำอมน้ำเงินเข้ม ใช้งานได้ที่อุณหภูมิห้อง โดยอาศัยการเกิดฟิล์มออกไซด์/ซัลไฟด์บาง ๆ ที่ยึดติดกับผิวโลหะ (เช่น เหล็ก ทองแดง ทองเหลือง) เหมาะกับงานตกแต่งและการป้องกันสนิมระดับปานกลาง
จุดเด่นของการรมดำเย็น
คุณสมบัติที่ใช้งานจริงในโรงงานและงานซ่อมบำรุง
ทำงานที่อุณหภูมิห้อง
ไม่ต้องใช้ความร้อนสูง ลดพลังงานและความเสี่ยงจากน้ำยาร้อน
สีดำสม่ำเสมอ
ได้ผิวดำ/ดำอมฟ้าที่เรียบเนียน เหมาะกับงานตกแต่งและกันสนิมระดับปานกลาง
เหมาะกับงานซ่อมเฉพาะจุด
แต้ม/ทาบริเวณที่ต้องการได้โดยไม่ต้องรื้อชิ้นส่วนทั้งหมด
ไวใน 30–120 วินาที
ควบคุมความเข้มได้ด้วยเวลาแช่ ปรับแต่งได้ตามต้องการ
ยึดเกาะดีบนทองแดง/ทองเหลือง
ให้เฉดสีตั้งแต่บรอนซ์ถึงดำสนิท เหมาะกับงานตกแต่ง เฟอร์นิเจอร์ และพระเครื่อง
ขั้นตอนหลังทำสีรองรับ
ฟิล์มไม่ซีดจากการอบลมร้อน ขัด เคลือบเงา หรือกระบวนการหลังทำสีทั่วไป
ส่วนที่ 1: อัตราส่วน & การเตรียมสารละลาย
อัตราการใช้ (ต่อ ลิตร)
| ส่วนประกอบ | ค่าแนะนำ | ช่วงมาตรฐาน | หน่วย |
|---|---|---|---|
| น้ำยาจุ่มดำโลหะ (Concentrate) | 200 | - | ซีซี/ลิตร |
| น้ำ | 800 | - | ซีซี/ลิตร |
วิธีเตรียม
- เติมน้ำสะอาดลงถังประมาณ 80% ของปริมาตร
- เติมน้ำยาจุ่มดำโลหะ 200 ซีซี/ลิตร ลงไปคนให้เข้ากัน
- ปรับปริมาตรด้วยน้ำจนได้ 1 ลิตร
⚠️ หากต้องการเวลาแช่นานขึ้น ให้เติมน้ำยาเพิ่ม ~20% เพื่อคงความเข้มของสี
ส่วนที่ 2: ขั้นตอนการทำงาน
- เตรียมชิ้นงานให้สะอาดปราศจากคราบไขมัน น้ำมัน และสิ่งสกปรก อาจใช้ดีกรรีสเซอร์หรือล้างด่างอ่อน หากผิวไม่สะอาด สีจะด่างหรือติดไม่สม่ำเสมอ
- จุ่มในน้ำยารมดำที่อุณหภูมิห้องเป็นเวลา 30–120 วินาที โดยทั่วไปสีจะพัฒนาใน 1–2 นาที เมื่อได้สีตามต้องการให้ยกขึ้นทันที
- ล้างน้ำสะอาดให้ทั่วถึงเพื่อหยุดปฏิกิริยาของสารเคมี
- ทำให้แห้งด้วยการเป่าลมหรืออบจนแห้งสนิท
- ปัดหรือขัดขึ้นเงาตามต้องการ แล้วเคลือบด้วยน้ำมันหรือแลคเกอร์เพื่อเพิ่มการปกป้อง
ส่วนที่ 3: สภาพการทำงานและอุปกรณ์ที่จำเป็น
สภาพการทำงาน
| พารามิเตอร์ | ค่าแนะนำ |
|---|---|
| อุณหภูมิ | อุณหภูมิห้อง (ประมาณ 20–30 °C) |
| เวลาแช่ | 30–120 วินาที หากต้องแช่นานขึ้นหรือปริมาณงานมาก ให้เติมน้ำยาเพิ่มประมาณ 20% เพื่อรักษาสมดุล |
| วัสดุชิ้นงาน | เหล็ก ทองแดง ทองเหลือง ต้องทำความสะอาดผิวอย่างดีก่อนจุ่ม |
อุปกรณ์ที่จำเป็น
- ถังชุบพลาสติก PP หรือ PE ที่ทนสารออกซิไดซ์
- บ่อล้างน้ำสะอาดและระบบเป่าลมหรือตู้อบสำหรับทำแห้ง
- อุปกรณ์คีบหรือแขวนชิ้นงานที่ทนสารเคมี
- ถังกลิ้งสำหรับชิ้นงานขนาดเล็กจำนวนมากเพื่อให้รมดำทั่วถึง
ข้อเสนอแนะและข้อควรระวัง
น้ำยารมดำมีสารออกซิไดซ์และมีฤทธิ์กัดกร่อน ควรทำงานในที่ระบายอากาศดีและสวมอุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล เช่น ถุงมือและแว่นตานิรภัย
ข้อควรระวังเรื่องการแช่นานเกินไป
หากแช่นานเกินไปอาจเกิดฟิล์มออกไซด์เป็นเขม่าที่หลุดติดมือได้ แสดงว่าปฏิกิริยามากเกินไป ควรลดเวลาในการจุ่มให้สั้นลง
การนำไปใช้งานที่แนะนำ
เหมาะกับงานที่ต้องการผิวสวยงามและกันสนิมปานกลาง เช่น ผิวปืน มีด ชิ้นส่วนเครื่องจักร โคมไฟ อุปกรณ์เฟอร์นิเจอร์ และงานพระเครื่อง