ภาพรวมพาติน่า (Patina) คืออะไร?
Patina (พาติน่า) คือฟิล์มบาง ๆ ที่เกิดขึ้นบนผิวโลหะตามธรรมชาติหรือเร่งด้วยสารเคมี ช่วยให้เกิดเฉดสีและลวดลายที่สวยงาม โดยเฉพาะบน ทองแดง และ ทองเหลือง ที่ให้สีเขียวอมฟ้า แตกต่างจาก “สนิมเหล็ก” ที่ทำให้เนื้อโลหะผุกร่อน—พาติน่ากลับทำหน้าที่เสมือนเกราะป้องกันผิว
จุดเด่นของ PATINA
คุณสมบัติที่โดดเด่นสำหรับงานศิลปะ งานเครื่องประดับ และงานตกแต่งสถาปัตยกรรม
สีธรรมชาติสวยงาม
ได้เฉดสีเขียวอมฟ้า/น้ำเงินตามแบบพาติน่าธรรมชาติ
เร่งผลลัพธ์ได้ไว
ลดเวลาจากหลายปีเหลือเพียงไม่กี่ชั่วโมงหรือวัน
ควบคุมลวดลายได้
ปรับแพตเทิร์นด้วยฟองน้ำ แปรง หรือการพ่นซ้ำ
หลายวิธีการใช้งาน
พ่น / จุ่ม / ทา ได้ตามลักษณะชิ้นงาน
ซีลผิวได้ทน
เคลือบด้วยแล็กเกอร์หรือแว็กซ์เพื่อคงสี
เหมาะกับทองแดง/ทองเหลือง
ให้เอฟเฟกต์สวยเด่นบนโลหะกลุ่มทองแดง
ส่วนที่ 1: พื้นฐานพาติน่า & ความแตกต่างจากสนิม
ลักษณะของพาติน่าบนโลหะต่าง ๆ
- บนทองแดงและทองเหลือง: มักเกิดสีเขียวอมฟ้า (สนิมเขียว) จากปฏิกิริยาออกซิเดชันกับอากาศ/ความชื้น
- บนเหล็ก: เกิดคราบน้ำตาลแดง แต่โดยทั่วไปฟิล์มพาติน่าจะยึดเกาะแน่นและไม่กัดกร่อนรุนแรงเท่าสนิม
- บนบรอนซ์: พบสีน้ำตาลเข้มหรือเขียวตามสภาพแวดล้อม
พาติน่า vs สนิม (Rust)
- สนิม: การผุกร่อนของเหล็ก เกิดเหล็กออกไซด์ที่เปราะ หลุดล่อน ทำให้เนื้อโลหะเสียหายต่อเนื่อง
- พาติน่า: ฟิล์มเคมีบาง ๆ จากปฏิกิริยาระหว่างโลหะ (ทองแดง/ทองเหลือง/บรอนซ์) กับสภาพแวดล้อม ช่วยปกป้องผิวและให้คุณค่าทางสุนทรียะ
การนำไปใช้ที่นิยม
- เครื่องประดับ/ของตกแต่ง: สร้างลุควินเทจ เอกลักษณ์เฉพาะชิ้น
- มีด/เครื่องมือเหล็กคาร์บอน: เพิ่มความงามและช่วยลดการเกิดสนิมระหว่างใช้งาน
- ประติมากรรมบรอนซ์/ทองแดง: ปั้นโทนสีและพื้นผิวตามต้องการ
ส่วนที่ 2: วิธีการใช้ PATINA ทีละขั้น
- เตรียมพื้นผิว
- ทำความสะอาดให้ปราศจากน้ำมัน ไขมัน และคราบสกปรก
- เช็ดด้วยน้ำยาล้างไขมัน หรือใช้น้ำส้มสายชูช่วยเปิดผิวโลหะ
- เช็ดหรือเป่าให้แห้งสนิทก่อนลงน้ำยา
- วิธีการใช้น้ำยา
- พ่น: ใส่น้ำยาลงขวดสเปรย์แล้วฉีดให้ทั่วพื้นผิวเพื่อความสม่ำเสมอ
- จุ่ม: แช่ 30 วินาที–5 นาที แล้วยกขึ้นให้ไหลแห้งตามธรรมชาติ
- ทา: ใช้แปรงหรือลูกกลิ้งทาบาง ๆ ให้ทั่ว
- รอให้เกิดปฏิกิริยา
- ปล่อยทิ้งไว้ที่อุณหภูมิห้องให้สีค่อย ๆ ก่อตัว
- สามารถเพิ่มความชื้นในอากาศเพื่อเร่งปฏิกิริยา
- ปรับแต่งสีและลวดลาย
- ใช้ฟองน้ำ แปรง หรือผ้า ถูแต่งลวดลายหรือไล่เฉด
- ต้องการสีเข้มขึ้น ให้ทาน้ำยาซ้ำเป็นชั้น ๆ และเว้นให้แห้งระหว่างชั้น
- ซีลผิว
- เมื่อได้สีตามต้องการ ให้เคลือบด้วยแล็กเกอร์ใสหรือแว็กซ์ เพื่อคงสีและป้องกันการเปลี่ยนแปลงในอนาคต
ส่วนที่ 3: สภาพการทำงานและอุปกรณ์ที่จำเป็น
สภาพการทำงาน
พารามิเตอร์ | ค่าแนะนำ |
---|---|
อุณหภูมิ | อุณหภูมิห้อง (ประมาณ 20–30 °C) |
ความชื้น | ความชื้นสูงช่วยเร่งการเกิดพาติน่า |
เวลา | ไม่กี่ชั่วโมงจนถึง 1–2 วัน ขึ้นกับวิธีและสภาพแวดล้อม |
วัสดุชิ้นงาน | ทองแดง/ทองเหลือง ให้ผลดีที่สุด; เหล็กให้โทนเข้ม ไม่เกิดสนิมเขียว |
อุปกรณ์ที่จำเป็น
- ภาชนะ/ถาดรองที่ทนสารเคมี เช่น PE หรือ PP
- ขวดสเปรย์ แปรง หรือ ลูกกลิ้ง สำหรับลงน้ำยา
- ผ้าหรือฟองน้ำสำหรับปรับลวดลาย
- พื้นที่ทำงานที่อากาศถ่ายเทดี พร้อมอุปกรณ์เป่าหรืออบแห้ง
ความปลอดภัยและข้อควรระวัง
- สวมถุงมือ แว่นตานิรภัย และหน้ากาก เพื่อป้องกันการสัมผัสและไอระเหย
- ทำงานในพื้นที่ที่อากาศถ่ายเทดี
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสผิวหนังโดยตรงและการสูดดมไอระเหยจากน้ำยา