ภาพรวมกระบวนการต้มล้างไขมันแบบด่าง (Alkaline Degreasing)
การล้างไขมันแบบด่างคือการใช้สารละลายที่มีค่า pH > 7 ร่วมกับความร้อนเพื่อกำจัดคราบไขมันหรือน้ำมันบนชิ้นงานโลหะอย่างมีประสิทธิภาพ เหมาะกับสายงานชุบและเคลือบผิว เนื่องจากทำให้ผิวสะอาดพร้อมสำหรับขั้นตอนถัดไป
ยาต้มล้างไขมัน B1 ใช้ได้ทั้งแบบ ต้มแช่ และ กลิ้งขัดสะอาด (tumbling) กับเหล็กและโลหะไม่ใช่เหล็ก (เช่น ทองเหลือง ทองแดง ขี้ตะกั่ว สแตนเลส) ให้ผลทั้งล้างคราบน้ำมัน คราบสนิมแดง รอยสะเก็ด/ถลอก และในงานกลิ้งยังช่วยขัดผิวก่อนชุบได้ด้วย
จุดเด่นของยาต้มล้างไขมัน B1
เลือกใช้ได้ทั้งเหล็กและโลหะไม่ใช่เหล็ก ครอบคลุมงานต้มแช่และกลิ้ง
ล้างคราบหนักได้จริง
กำจัดน้ำมัน/ไขมันหนาและคราบฝังแน่น เตรียมผิวก่อนชุบ/เคลือบ
ทำงานที่อุณหภูมิสูงอย่างเสถียร
ช่วง 65–80 °C ช่วยเร่งการแตกตัวของคราบและเพิ่มประสิทธิภาพ
รองรับงานกลิ้งขัดสะอาด
ล้างไขมันพร้อมขัดผิวเหล็กก่อนชุบ เหมาะกับงาน 25–50 กก./โม่
ใช้ได้กับหลายโลหะ
เหล็ก สแตนเลส ทองเหลือง ทองแดง ขี้ตะกั่ว บาลานซ์สูตรให้เหมาะสม
คุมบ่อด้วยไทเทรตง่าย
สูตรวิเคราะห์ใช้ Phe-Indicator และ 1.00 M HCl คูณแฟกเตอร์ 7.24
รอบเปลี่ยนถ่ายยาว
ไลน์กลิ้ง 20–25k m² / 1000 L และไลน์แขวน 15–20k m² / 1000 L*
*ค่าประมาณ ขึ้นกับประเภทคราบ รูปทรงชิ้นงาน และการเติมทด
หลักการทำงาน
- กระบวนการ Saponification คือการที่ด่างทำปฏิกิริยาทางเคมีกับไขมันจากพืชหรือสัตว์เพื่อเปลี่ยนให้กลายเป็นสบู่ สบู่ที่เกิดขึ้นนี้จะทำหน้าที่เป็นสารลดแรงตึงผิวและห่อหุ้มโมเลกุลไขมันไว้ภายในกลุ่มก้อนไมเซลล์ ทำให้คราบไขมันที่ปกติไม่ละลายน้ำสามารถแขวนลอยและถูกชะล้างออกไปได้ง่าย ทำให้การกำจัดคราบไขมันเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพโดยไม่ต้องออกแรงขัดมาก
- กระบวนการ Emulsification หรือ การทำอิมัลชัน คือกระบวนการที่สารลดแรงตึงผิว เข้าไปทำหน้าที่เป็นตัวกลางเพื่อทำให้ของเหลวสองชนิดที่ไม่เข้ากัน (เช่น น้ำกับน้ำมัน) สามารถผสมรวมกันได้เป็นเนื้อเดียวกันชั่วคราว สารลดแรงตึงผิวจะช่วยสลายโมเลกุลน้ำมันปิโตรเลียมให้แตกออกเป็นหยดเล็กๆ และห่อหุ้มไว้ภายในโมเลกุลของตัวเอง ทำให้คราบน้ำมันสามารถแขวนลอยอยู่ในน้ำและถูกชะล้างออกไปได้อย่างง่ายดายและมีประสิทธิภาพ
การใช้งานแบบต้มแช่
อัตราส่วน เวลา และอุณหภูมิที่แนะนำตามชนิดโลหะ
| ชนิดโลหะ | ยาต้มล้างไขมัน B1 (กรัม/ลิตร) | อุณหภูมิ (°C) | เวลา (นาที) |
|---|---|---|---|
| เหล็ก / สแตนเลส | 50–80 | 75–80 | 10–30 |
| ทองเหลือง / ทองแดง / ขี้ตะกั่ว | 25–30 | 65–70 | 5–15 |
หมายเหตุ: เวลาในการต้มแช่ขึ้นอยู่กับระดับคราบและลักษณะงาน
- เติมน้ำ ~2/3 ของถัง (อุ่นหรือต้มก็ได้)
- เติมยาต้มล้างไขมัน B1 ตามอัตราส่วน กวนให้เข้ากัน แล้วเติมน้ำให้ได้ระดับ
- จุ่มแช่ชิ้นงานตามเวลา/อุณหภูมิที่กำหนด
การใช้งานแบบกลิ้งขัดสะอาด
| ยาต้มล้างไขมัน B1 | น้ำหนักงานต่อโม่ | เวลา (นาที) |
|---|---|---|
| 1–2 กก./โม่ | ≈ 25–50 กก. | 20–60 (ปรับตามความเหมาะสม) |
อุปกรณ์ที่ใช้
- ถังเหล็กเปล่า
- ฮีตเตอร์ทำด้วยเหล็กหรือแก้วสำหรับให้ความร้อน
- งานกลิ้งขัดสะอาดควรใช้โม่เหล็ก
การเปลี่ยนถ่ายน้ำยา (โดยประมาณ)
| ประเภทไลน์ | พื้นที่ผิวรวม / น้ำยา 1000 ลิตร |
|---|---|
| ไลน์กลิ้ง | 20,000–25,000 m² |
| ไลน์แขวน | 15,000–20,000 m² |
การวิเคราะห์น้ำยา & การคำนวณความเข้มข้น
- ปิเปตน้ำยายาต้มล้างไขมัน B1 จำนวน 10 ซีซี ลงในขวดชมพู่ 250 ซีซี
- เติมน้ำกลั่น 100 ซีซี
- หยด Phenolphthalein Indicator 5 หยด
- ไทเทรตด้วย 1.00 M HCl จนสีเปลี่ยนจากชมพูเป็นใส
การคำนวณ: ปริมาณ 1.00 M HCl ที่ใช้ (mL) × 7.24 = g/L ของยาต้มล้างไขมัน B1